به گزارش سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، علی نصیری در گفتوگو با ایسنا، با بیان اینکه بدترین تهدید پیشروی تهران وقوع زلزله است، گفت: زلزله برای تهران حتی از جنگ هم مخربتر است؛ چراکه در صورت وقوع زلزلهای بالای ۶ ریشتر، برآورد تعداد تلفات در مقایسه با شهدای جنگ و سایر حوادث نشان میدهد که ابعاد خسارات انسانی آن بسیار گسترده خواهد بود.
زلزلههای بزرگ به هیچ عنوان قابل تولید توسط بشر نیست
وی با اشاره به برخی شایعات مطرح شده درباره منشأ زلزلهها، اظهار کرد: زلزلههای بزرگ به هیچ عنوان قابل تولید توسط بشر نیست و این ادعاها که گاهی مطرح میشود مبنی بر اینکه با آزمایشهای نظامی یا اتمی میتوان زلزلههای ۵، ۶ یا ۷ ریشتری ایجاد کرد، اساس علمی ندارد و صحت این شایعات مورد تأیید نیست.
سخنگوی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با تأکید بر ضرورت ورود جدی دولت به موضوع ایمنسازی، افزود: این مسیر نیازمند آن است که دولت به طور جدی پای کار بیاید. در حال حاضر نیز شاهد هستیم که برخی بیمارستانها با اقداماتی که انجام دادهاند، به تدریج در مسیر ایمنسازی و مقاوم سازی قرار گرفتهاند.
اگر یک بیمارستان فرو ریزد، امید مردم شهر فرو میریزد
نصیری با اشاره به اهمیت مراکز درمانی در شرایط بحران، گفت: کادر پزشکی، پرستاری و نیروهای پاراکلینیک از سرمایههای مهم کشور هستند. اگر یک بیمارستان فرو بریزد، امید مردم شهر فرو میریزد، چراکه بیمارستان نماد امید و آرامش مردم است. تا زمانی که بیمارستان پابرجاست، مردم این اطمینان را دارند که در صورت بروز حادثه، جایی برای مراجعه و درمان وجود دارد.
وی ادامه داد: در صورت آسیبدیدن بیمارستانها، علاوه بر تخریب یک سازه، سرمایههای عظیم انسانی کشور از بین میرود. سرمایه انسانی بسیار مهمتر از تجهیزات پزشکی و تختهای بیمارستانی است؛ چه کادر درمان و چه بیمارانی که در حال درمان هستند، همگی سرمایههای بی قیمت و ارزشمند کشور محسوب میشوند.
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با اشاره به ضرورت پیشگیری قبل از وقوع حادثه، تصریح کرد: ما نباید با هیچ توجیهی بپذیریم که مردم در بیمارستان، درمانگاه، مسجد، مدرسه یا پاساژ دچار آسیب شوند، در حالی که انجام اقدامات پیشگیرانه و ایمنسازی در بسیاری از موارد کمهزینه تر است. برخی برآوردها نشان میدهد که هزینه پیشگیری به مراتب کمتر از هزینههایی است که پس از وقوع حادثه باید پرداخت شود.
نصیری با ذکر نمونههایی از خسارات حوادث گذشته، گفت: در حوادثی مانند ریزش ساختمانها بر اثر زلزله، حریق یا سیل، ابتدا هزینه جمعآوری نخاله پرداخت میشود، اما جان انسانی که از دست رفته، قابل قیمتگذاری نیست. پس از آن، هزینه اسکان اضطراری با چادر پرداخت میشود، سپس چادرها جمعآوری شده و اسکان موقت با کانکس انجام میشود و در نهایت، پس از یک یا دو سال، ساخت مجدد ساختمان آغاز میشود که هر مرحله هزینههای جداگانه و سنگینی دارد.
وی تأکید کرد: بارها شاهد بودهایم که پس از وقوع حوادث، دولت بودجههای کلانی برای سیلزدگان، زلزلهزدگان یا آسیبدیدگان سایر حوادث اختصاص میدهد، در حالی که میتوان با صرف بخشی از این هزینهها در مرحله پیشگیری، نسبت به مقاوم سازی اقدام کرد. در برخی موارد حتی مقاوم سازی مقرون بهصرفه نیست و تخریب و نوسازی کامل ساختمان هزینه کمتری در پی خواهد داشت.
وی با اشاره به ظرفیتهای مولدسازی برای نوسازی مراکز حیاتی شهر، گفت: در بسیاری از موارد حتی نیازی به تأمین هزینه مستقیم نیست. برای مثال، یک بیمارستان ممکن است هکتارها زمین با ارزش بالا در اختیار داشته باشد که میتوان بخشی از آن را در قالب روشهای پیشبینی شده در مصوبه مولدسازی سران قوا واگذار کرد و در ازای آن، با خلق ارزش افزوده و افزایش ثروت، یک بیمارستان جدید با استانداردهای روز در همان محل یا در نقطهای دیگر احداث کرد.
بلندمرتبه سازی در بیمارستانها توصیه نمیشود
نصیری با تأکید بر ملاحظات ایمنی در طراحی مراکز درمانی، افزود: اصولاً بلندمرتبه سازی در بیمارستانها توصیه نمیشود، چراکه ایجاد ایمنی در ساختمانهای بسیار بلند، به ویژه در موضوعاتی مانند حریق، دشوار است. به عنوان نمونه، حتی بلندترین نردبانهای آتشنشانی دنیا که حدود ۶۴ متر ارتفاع دارند، به دلیل زاویه استقرار، تنها تا تعداد محدودی از طبقات را پوشش میدهند و از یک حدی به بعد، امکان امدادرسانی مؤثر وجود ندارد. بنابراین، حداقل در حوزه مراکز درمانی، بلندمرتبه سازی راهکار مناسبی محسوب نمیشود.
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با اشاره به امکان نوسازی مدارس از طریق مولدسازی، گفت: در بسیاری از نقاط شهر، مدارسی در زمینهای بسیار گران قیمت احداث شدهاند، در حالی که با قیمت کارشناسی همان زمین میتوان چندین مدرسه مجهزتر، ایمنتر و با تجهیزات هوشمند روز دنیا ساخت. این موضوع از سوی شهرداری تهران نیز پیشنهاد شده و مکاتباتی در این زمینه با ریاست جمهوری انجام گرفته است.
وی ادامه داد: شهرداری تهران در شش حوزه آمادگی خود را برای بر عهده گرفتن مسئولیت اعلام کرده که از جمله آنها میتوان به حوزه سلامت، آموزش و پرورش، آب، انرژی، معیشت مردم و چند موضوع دیگر اشاره کرد. این پیشنهاد در چارچوب مدیریت واحد شهری مطرح شده است؛ مفهومی که لایحه آن همچنان در مجلس در حال بررسی است و انتظار میرود حداقل به صورت آزمایشی در تهران، کلانشهرها یا مراکز استانها اجرا شود. تجربه کشورهای موفق نشان میدهد که مدیریت واحد شهری همراه با نظارت دولت، نه بنگاهداری دولت، میتواند بسیاری از مشکلات را حل کند.
نصیری با اشاره به تجربه بازسازی پس از جنگ گفت: در آن مقطع، مسئولیت بازسازی به شهرداریها سپرده شد و شهرداریها با توجه به سرعت و کیفیت اقدامات، نمره قبولی و حتی نمره عالی گرفتند، در حالی که در سایر بخشها با وجود آسیبهای کمتر، این فاصله معنادار مشاهده میشد.
وی افزود: یکی از محورهای مهم پیشنهادی، حوزه آموزش و پرورش است. در صورت واگذاری این حوزه به شهرداری، میتوان در قالب یک برنامه پنجساله و با مولد سازی ساختمانهای موجود، مدارس فرسوده و ناایمن را که تعداد آنها نیز کم نیست، به مجتمعهای آموزشی مدرن، مجهز و ایمن تبدیل کرد؛ مشروط بر آنکه این فرآیند با کار کارشناسی، وفاق میان دولت و شهرداری و برنامهریزی دقیق میان آموزش و پرورش و شهرداری تهران انجام شود.
بودجه عمومی و درآمدهای نفتی دیگر توان تحمل بار سنگین ایمنسازی را ندارند
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با تأکید بر محدودیت منابع عمومی، تصریح کرد: باید بپذیریم که بودجه عمومی و درآمدهای نفتی دیگر توان تحمل بار سنگین ایمنسازی را ندارند و ناگزیر هستیم به دنبال منابع پایدار و روشهایی باشیم که وابستگی به بودجه نفت نداشته باشد. این موضوع نیازمند تغییر نگاه و یک جابهجایی پارادایمی در مدیریت ایمنی شهر است.
نصیری در پایان گفت: این تغییر رویکرد باید در حوزه بیمارستانها، مدارس، مساجد، ساختمانهای تجاری و اداری بزرگ دنبال شود. موضوعاتی مانند انتقال پایتخت نیز هر چند در گذشته مطالعاتی درباره آن انجام و رد شده، اما حتی در صورت طرح مجدد، با توجه به نیاز به بودجههای عظیم، در کوتاه مدت واقعبینانه به نظر نمیرسد. به باور من، راهکار عملی، تمرکز بر همین تهران و ایمنسازی آن با اصلاح سیاستها، اجرای دقیق آییننامهها و قوانین، احترام به قانون و تغییر نگاه از رویکرد سنتی و نفتمحور به رویکردهای مدرن و مولدساز است.